Wat nooit op de agenda staat
Onderwijs: wanneer stilte doodt
Waarom lukt verandering niet, ook als alles instort?
Achter elke teamvergadering in deze Vlaamse school gaat een werkelijkheid schuil waar niemand over durft praten.
Drie jaar geleden: 32 leerkrachten. Nu: 19 over, drie thuis met burn-out. Nieuwkomers blijven stil en vertrekken na één jaar.
Geen conflict, geen gesprek, geen verandering.
Pure schijnharmonie.
Collectieve zelfbescherming houdt alles dood.
Omdat uitsluiting erger voelt dan kapotgaan.
Omdat iedereen weet: wie spreekt, verliest alles.
Vijf leerkrachten weg, het ziekteverzuim verdubbeld, burn-out, verloop, uitputting
Niemand zegt waarom
De directie start ‘veranderingstrajecten’. Op papier een plan. In de praktijk: niets.
Spanningen verdwijnen onder de tafel. Kritiek wordt beloond met verhalen over constructief blijven. Wie niet meebuigt, wordt weggeduwd.
De pijn
"Zwijg en pas je aan."
Wie spreekt ligt eruit.
Het excuus
De anatomie van een inert schoolteam
Onderwijs wordt administratie. Wijsheid verdwijnt.
– Hiërarchie is heilig, zelfs voor kleine beslissingen
– Nieuwe initiatieven botsen op onzichtbare grenzen
- Sterke stemmen worden uitgenodigd voor werkgroepjes waar niets beslist wordt
- Wat we onderwijzen wordt zelden besproken, wel wie de refter opent en hoe laat het oudercontact start
– Beslissingen worden meegedeeld, niet besproken
In dit team is harmonie belangrijker geworden dan waarheid.
Daardoor verandert er niets, ook al voelt iedereen dat het fout gaat.
- “Heb je dat al aan de directie gevraagd?”
- "Dat is beslist op niveau van de scholengroep.”
- Nieuwe voorstellen verdwijnen zonder uitleg
- Vergaderingen gaan over daguitstappen, niet over onderwijs
- “We volgen het leerplan correct, dus we doen wat moet.”
De patronen
Dit is wat er gebeurt als een team leert zwijgen om te overleven.
1. Machtstructuur zonder tegenkracht
De symptomen
Wat niet gezegd wordt, heeft het laatste woord.
Het systeem blijft trouw aan een verleden dat niemand nog dient.
– Spreken in de leraarskamer is gevaarlijk, dus men zwijgt of moppert stil
– Feedback naar collega’s? Enkel via de directie
– Niemand wil uitgesproken ‘anders’ zijn
– Oudere leerkrachten zijn onschendbaar
- Conflicten worden vermeden, nooit erkend
2. Relationele bevriezing
3. Professionele isolatie
- Iedereen doet zijn ding en vraagt niets
- Nieuwe leerkrachten passen zich binnen drie maanden aan de groepscode aan
- Samenwerking betekent: geen kritiek geven
- Geen reflectie op wat wel en niet werkt
- Expertise blijft onbenut, talenten onontdekt
2. Relationele bevriezing
- De koffiemachine is geen plek van ontmoeting meer. Iedereen komt, pakt koffie, en vertrekt
- “Ik heb het gemeld, hij zou er iets van zeggen.”
- “We hebben dat al geprobeerd, het werkte niet.”
- Collega's kijken weg bij spanning
- Stilte wordt verward met instemming
3. Professionele isolatie
- “Wat jij doet in jouw klas, moet jij weten.”
- Jonge collega’s fluisteren over ‘de anciens’
- Er wordt niet samengewerkt, enkel geïnformeerd
- Moeilijke vragen worden doorgeschoven naar anderen
- Innovatie stopt bij de deur van het lokaalt
1. Machtstructuur zonder tegenkracht
Wil jij weten wat in jouw team verzwegen blijft?
Je bent niet zo ver gekomen om nu af te haken.
In elke school zit iets tussen de regels. Een oude dynamiek, een stilzwijgende afspraak, een vermoeidheid die niemand benoemt.
SelfCodex maakt zichtbaar wat onderhuids alles bepaalt.
Niet om schuld te zoeken, wel om ruimte te maken voor wat wél kan.
© 2025. All rights reserved.
Until you make the unconscious conscious, it will direct your life, and you will call it fate.
